Bilgisayar Ağları

Bilgisayarların birbirleriyle haberleşmeleri, birbirlerine veri aktarmaları için genellikle bir kablo kullanılarak aralarında kurulan bağlantıyla oluşturulan bütün, ağ olarak isimlendirilir. Bir ağdaki veri iletim kapasitesini genellikle bilgisayarları bağlamak için kullanılan araç belirler. Bu araçlardan günümüzde en çok kullanılanlarına koaksiyel kablo, telefon telleri, fiber optik kablolar, makro dalgalar örnek verilebilir. Bu araçlardan hepsi değişen veri iletim kapasite ve hızlarına sahiptir. Fiber optik kablolar ise günümüzde en hızlı iletim sağlayan bağlantı aracıdır.

Ağlar büyüklüklerine göre temelde LAN ve WAN olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bir bina içindeki bilgisayarların bağlanmasıyla veya mesela bir üniversite kampüsündeki yan yana yer alan binalardaki bilgisayarların bağlanmasıyla oluşturulan ağlar yerel bölge ağları (LAN= Local Area Networks) olarak isimlendirilir. Coğrafi olarak birbirinden uzak bilgisayarların bağlanması ile oluşturulan ağlar ise geniş alan ağları (WAN= Wide Area Networks) olarak adlandırılır.

Yerel ağların en büyük faydası yazılım ve donanım kaynaklarını ağ kullanıcıları tarafından ortak kullanılmasına izin vermesidir. Bu kaynaklara yazıcılar, sabit diskler, CD sürücüler, kelime işlemci, tablolama, veri tabanı programları örnek verilebilir. Yerel bir ağ ortamı oluşturulduğu zaman bir bilgisayara bağlı olan yazıcı o ağ üzerindeki bütün bilgisayarlar tarafından kullanılabilir hale gelmektedir. Böylece bütün kullanıcılar o yazıcıdan çıktı alabilirler. Bu yapılar ekonomik olarak oldukça avantajlıdır. Mesela bir şirket böyle bir ağ yapısı kurduğu zaman bütün çalışanlar için ayrı ayrı yazıcı almaktan kurtularak hem basım kalitesi hem de basım hızı daha iyi olan bir yazıcıyı herkesin ortak kullanımına sunar. Benzer şekilde yazılımlar içinde gereksiz masraftan kaçınılabilir. Mesela bir kelime işlemci programı herkes için ayrı ayrı satın almak yerine bir kopya satın alınıp ağ lisansı ile kullanılırsa yine çok daha ucuza gelecektir. Yine benzer şekilde donanım ve yazılımın bakımı ve yenilenmesi daha kolay ve ucuz olacaktır. Ayrıca ağ ortamında dosyaların tek bir kopyasını tutmak yeterli olmaktadır. Böylece herkes değişiklikleri bu dosya üzerinde yapacağı için tekrar tekrar kopyalama zahmetinden ve tutarsızlıklardan kurtulunur. Kopya sayısının azalması ile yine yedekleme ve güvenlik işlemleri de zahmetsiz bir şekilde gerçekleştirilir ve itina ile yapılması sağlanır.

Ağ (Network) Türleri

LAN (Local Area Network): Yerel ağ sistemidir. Bir kurum veya kuruluşta, bir oda içerisinde; bir veya birkaç bina arasında Ethernet kartları, kablo ve sonlayıcı veya Hub ile oluşturulan ağ sistemidir.

MAN (Metropolitan /Middle Area Network): Orta ölçekli ağ sistemidir. Bir kampüs içerisinde veya şehir içerisinde yönlendirme, güçlendirme ve doğrulama işlemleri için yardımcı ağ aygıtlarına gereksinim duyar; bünyesinde birden çok LAN sistemi barındıran ve birbirine bağlayan ağ sistemidir. Bunlara en güzel örnek, İntranet sistemidir.

WAN (Wide Area Network): Geniş kapsamlı ağ sistemidir. Birden fazla MAN sistemini birbirine bağlayan veya doğrudan dışarıdan modemler yardımıyla bağlanılarak, ağa bağlanılabilen sistemlerdir. Bu sisteme en güzel örneği İnternet teşkil eder.

Ağ Sisteminin Bileşenleri

Bilgisayar: Bir ağ sistemi en az bir SERVER (Sunucu) ve buna bağlı olarak CLIENT (İstemci) lerden oluşur.

Bağlantı ve İletişim Elemanları

Ethernet Kartı: Yerel ağların oluşturulmasında veri alışverişini yöneten ve gerçekleştiren donanımdır. Teknolojileri 100 Megabit veri transferi yapabilecek kapasiteye kadar çıkmıştır. PCI veya ISA yuvalara takılan bu kartların kablo bağlantıları BNC ya da RJ45 konnektörleri ile yapılabilmekte; yani iki tip kablo ile kullanılabilmektedirler.

Kablolar: Yaygın olarak TwsistedPair (UTP) ya da Koaksiyel (BNC) kablo kullanılmaktadır.

Hub: TwsistedPair kablo ve RJ45 konnektörlerle oluşturulan ağ sistemlerinde, ağın temel dağıtım elemanlarıdır.

Switch: Hub gibi dağıtım elemanı olup, veri anahtarlama ve iletinin güçlendirilmesini sağlar.

Gateway (Geçit): Haberleşme kontrolünü üstlenen ağ geçididir. Ağa giren ve çıkan tüm veriler bu aygıttan geçerler.

Repeaters (Tekrarlayıcılar): Bir repeater kablodaki sinyali yükseltir ve erişim mesafesini uzatır. Data transferi için ek bir yazılıma ihtiyaç duymaz. Hiç beklemeye gerek kalmadan, giriş sinyalini yükseltilmiş olarak çıkışa verir.

Modem: Uzak ağ sistemlerine erişimi çevirmeli ağ, erişimini sağlayan aygıttır. Modem temel olarak Analog veriyi Digital’e, Digital veriyi Analog’a çevirerek, telefon hatları ile iletilmesini sağlar.

Modemler bilgisayara bağlanma biçimi olarak iki türlüdür.

Harici Modemler(External) : Bilgisayara COM portlarını kullanarak takılan bu tip modemler, genişleme yuvası problemi yaşanan kasalar için idealdir. Baskı devrelerde yaşanabilen eleman yetiştirme problemleri bunlarda daha az olduğundan, hata doğrulama ve parazit engelleme gibi özellikleri barındırabilmekte; bu özellikleriyle de hat kopmaları bu modemlerde daha az yaşanmaktadır.

Dahili (Internal) Modemler: Doğrudan ana kart üzerine ISA ve PCI slotlara takılan bu modemler, yazılımla veri yolu üzerine açılan COM3 veya COM4 iletişim kanalını kullanarak haberleşirler. Modülasyon işlemlerinin bir kısmını üzerlerindeki chipler yerine aygıt sürücüsü yazılımlarıyla yapan modeller daha ucuzdur.